วัดพุทธปัญญา

อยู่กับตัวเอง

เมื่อมีเวลาว่าง นั่งมองเส้นทางชีวิตที่เดินผ่านมา มนุษย์ต่างใช้เวลาส่วนใหญ่เพื่อผู้อื่นในนามของการทำงาน การทำธุรกิจ ยิ่งชีวิตสัมพันธ์กับสังคมเมืองที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วมากเท่าไร ชีวิตเกือบทั้งหมดต้องอุทิศเพื่อผู้อื่นแทบทั้งหมด

อาชีพหลายๆอย่าง คนทำงานต้องอยู่ในสำนักงาน โรงงานหรือที่ทำงานถึงวันละ แปดชั่วโมงเป็นอย่างน้อย และมีคนจำนวนไม่น้อยในสังคมเมืองที่ทำงานถึงวันละ สิบหกชั่วโมง นักธุรกิจที่มีเครือข่ายธุรกิจโยงใยไปทั่วประเทศหรือทั่วโลกล้วนต้องทำงานอย่างหนัก แทบจะไม่มีเวลาพักผ่อน เพื่อให้งานต่างๆสำเร็จลุล่วงผ่านพ้นไปด้วยดี

มองให้ดีๆสิ่งที่เรียกว่า งานที่ทำไปในแต่ละแห่ง เป็นการทำงานเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่บุคคลอื่นแทบทั้งสิ้น เช่นร้านอาหารที่เปิดบริการยี่สิบสี่ชั่วโมง จุดประสงค์ที่ชัดเจนและเป็นจริงที่สุดก็คือ ให้บริการแก่ผู้ที่หิวโหยในยามค่ำคืนได้มีอาหารรับประทานอย่างอิ่มหนำสำราญ ซึ่งมีจุดประสงค์ที่ซ้ำซ้อนอยู่คือ เจ้าของร้านได้เงินมากขึ้น

เมื่อเจ้าของร้านได้เงินจากการบริการคืนละหลายหมื่นหลายเสนบาท แล้ว เจ้าของร้านนั้นจะอิ่มหนำสำราญด้วยเงินจำนวนนั้นไหม เปล่าเลย เจ้าของร้านจะต้องนำเงินจำนวนนั้นไปซื้อของใช้ต่างๆเข้าร้านเพื่อทำอาหารวันต่อไป หรือหากว่าเธอหรือเขา กู้เงินธนาคารมาเงินจำนวนนั้นจะต้องนำไปส่งธนาคารทั้งต้นทั้งดอกให้เร็วที่สุดเท่าที่จะเร็วได้ หากสถานที่นั้นเป็นสถานที่เช่าต้องเก็บเงินไว้ส่วนหนึ่งเพื่อจ่ายค่าเช่าแก่เจ้าของสถานที่

ทั้งธนาคาร ทั้งแม่ค้า พ่อค้าขายของ ทั้งเจ้าของอาคารให้เช่า ล้วนได้รับประโยชน์จากการทำงานของเจ้าของร้านอาหารบริการโต้รุ่งนี้ทั้งสิ้น ส่วนตัวเขาเองที่ทำงานหามรุ่งหามค่ำ คงจะได้รับประทานอาหารเพียงน้อยนิด เพราะอาจจะยุ่งอยู่กับการบริหารธุรกิจที่แสนจะฟูเฟื่อง หรือเมื่ออยากรับประทานอาหารดีๆและรับประทานให้ได้มากๆตามใจปรารถนา แต่อนิจจาตอนนี้เขาแทบแตะอาหารอะไรไม่ได้เลย นั่งดูขนมหม้อแกงที่ตกแต่งอย่างสวยงามหอมกรุ่น แต่ไม่กล้าแตะเพราะเขาเป็นเบาหวานเรื้อรังมานานหากกินขนมหม้อแกงเข้าไปน้ำตาลที่สูงอยู่แล้ว ต้องพุ่งสูงขึ้นไปอาจทำร้ายชีวิตเขาได้ ด้วยสภาพที่ไม่พร้อม อาหารอันโอชะอาจจะกลายเป็นยาพิษไปในพริบตา

ร้านอาหารของเขาหรือของหล่อน อาจจะมีเมนูเด็ดเป็นขาหมูรมควันข้าวมันไก่หรือต้มเครื่องในที่ลูกค้าคนไหนก็มุ่งหน้ามาลิ้มรส แต่เขาหรือ เธอที่เป็นเจ้าของร้านต้องนั่งมองคนอื่นกินด้วยความขมขื่นเพราะเขาแตะขาหมู หรือแม้แต่ไข่ต้มเข้าไปมากตามที่ปรารถนาไม่ได้เพราะไขมันของเขาสูงเกินกว่าที่จะประนีประนอมกับอาหารประเภทมันๆได้อีกแล้ว

เจ้าของร้านอาจจะต้องนั่งทอดถอนใจแล้วหันไปหาของง่ายๆกินเช่นปลาร้าสับหรือปลาเค็มดีๆ แต่พอจะกินเข้าไปต้องชะงักเพราะนึกได้ว่า ความดันโลหิตสูงมากเกินกว่าระดับที่คนปกติจะเป็น

ทำไมร้านของเขาหรือเธอมีคนอุดหนุนมากมาย มีรายได้เป็นเงินแสนแทบจะทุกคืน เขาต้องอยู่ดูแลธุรกิจถึงตีหนึ่งและต้องตื่นนอนตั้งแต่ตีห้าทุกวันเพื่อเข้ามาดูแลธุรกิจที่กำลังรุ่งเรืองอย่างสุดขีด ต้องชุลมุนกับการนับเงินทำบัญชีแทบจะไม่ได้ลุกจากเก้าอี้ เวลาใครชวนไปเที่ยวที่ไหนก็พูดได้คำเดียวว่า ยุ่งมาก

เจ้าของภัตตาคารอาหารดังคนนี้คือตัวอย่างของคนในสังคมเมืองที่ทุ่มเททำงานเพื่อคนอื่นอย่างไม่เห็นแก่เหน็ดเหนื่อยด้วยหยื่อล่อหลอกๆที่เรียกว่า เงิน แต่ผลที่ได้รับอันเห็นทันตาคือ ตัวเองไม่มีโอกาสได้รับความสุขหรือสงบจากความร่ำรวยที่ถาโถมเข้ามาดั่งน้ำป่านั้นเลย

รางวัลที่ได้รับแล้วก็คือ เบาหวาน ความดัน และไขมันสูง หากเขาต้องนั่งนับเงินและบริหารธุรกิจอยู่อย่างนี้ภายในห้องแอร์จนไม่มีเวลาไปชมท้องฟ้าสีครามรับแสงแดดอุ่นๆยามเช้า วันหนึ่ง เขาอาจจะต้องย้ายที่อยู่ จากเก้าอี้ทำงานที่ตั้งอยู่ในห้องหรู ไปนอนในห้องผู้ป่วยอย่างดี มีสายระโยงระยางเสียบต่อตามจุดต่างๆของร่างกาย โดยไม่ต้องทำอะไรเลยก็เป็นได้ เวลารับประทานก็ไม่ต้องเคี้ยวไม่ต้องเกลืน อาหารไหลตรงเข้ากระเพาะ เวลาถ่ายปัสสาวะหรืออุจจาระอันเป็นกฎธรรมชาติที่จะต้องเป็นไปก็ไม่ต้องทำเองเพราะต่อท่อยางลงโถส้วมโดยตรง

หรือเส้นทางของนักธุรกิจผู้ยิ่งใหญ่ทั้งหลายที่มีธุรกิจมากมาย มีเงินเหลือล้น สามารถซื้อ ประกันชีวิตอย่างดีไว้ยามป่วยไข้ วาระสุดท้ายต้องล้มป่วยจนช่วยตัวเองไม่ได้เพื่อจะได้ใช้จ่ายเงินอย่างคุ้มค่าหรือ ชีวิตที่เดินเหิรได้มีไว้เพื่อผู้อื่น แต่วาระสุดท้ายต้องอยู่กับตัวเองบนเตียงผู้ป่วยทันสมัยในห้องหรูที่เก็บค่าบริการแพงลิ่ว

เอ๊ะ จะเป็นรางวัลแห่งความมั่งคั่งที่ทำงานยุง เพื่อผู้อื่นมาตลอดชีวิต หรือว่า เป็นโทษที่ได้รับจากการมองข้ามความสำคัญของตัวเองไป เขาหรือเธออกำลังรับรางวัลหรือรับโทษกันแน่

การอยู่กับตัวเองบ้าง สนใจตัวเองบ้าง ดูแลตัวเองบ้าง ในเวลาที่ร่างกายยังเคลื่อนไหวได้ จึงเป็นเวลาที่มีค่ามากกว่าการอยู่กับตัวเองในวันที่ช่วยตัวเองไม่ได้แล้ว แม้จะนอนสบายไม่ต้องขยับอะไรแล้ว ตามคติที่ว่า นั่งกินนอนกินนั้นแหละ แต่จิตใจก็กระวนกระวาย เพราะอวัยวะต่างๆสูญเสียความสำคัญไป กว่าจะเห็นค่าก็ต้องมานอนเอ้งเม้อยู่อย่างนี้

ธรรมชาติให้เท้ามาแล้ว เพื่อทำหน้าที่เดิน ก็ควรจะเดินให้คุ้มค่า ในเวลาที่ขายังเดินได้เต็มที่ เวลาติดขัดหรือต้องซ่อมแซมแล้วเดินไม่สะดวกจะเสียใจภายหลัง มีมือไว้หยิบฉายทำสิ่งต่างๆก็เร่งทำให้เต็มที่เคลื่อนไวไว้จะได้มีคุณค่า เพราะการได้เคลื่อนไหวร่างกายเป็นการออกกำลังทำให้เลือดลมและอวัยวะต่างๆของร่างกายทำงานได้ดี

เมื่อหมั่นดูแลร่างกายให้เคลื่อนไหวอย่างเหมาะสมแล้ว ควรมีเวลาดูแลใจด้วย เพราะใจมีส่วนสำคัญมากสำหรับชีวิต จะสุขหรือทุกข์ก็อยู่ที่ใจ ใจนี่แหละเป็นผู้รับรู้สุขหรือทุกข์ แม้ทรัพย์สินเงินทองจะมีความสำคัญให้ความสะดวกแก่ชีวิตแต่ใจจะเป็นผู้อ่านผลการดำเนินชีวิตว่าใช้สอยทรัพย์สินเหล่านั้นได้ถูกต้องสอดคล้องกับสิ่งที่ร่างกายต้องการหรือไม่

การออกกำลังกายเคลื่อนไหวกายมากทำให้ร่างกายแข็งแรงนอนหลับดี แต่ถ้าปล่อยให้ใจท่องเที่ยวไปมากไม่มีสถานีหยุด ไม่ยอมพักก็จะทำให้ร่างกายพักผ่อนไม่ได้ เช่นล้มตัวลงนอนยามดึกแล้วยังครุ่นคิเรื่องราวต่างๆสารพัดก็จะนอนไม่หลับเพราะปล่อยใจให้เที่ยวไปไม่ยอมหยุดแม้ร่างกายจะหยุดแล้วก็ตาม

แต่ถ้ากายและใจหยุดท่องเที่ยวไป อยู่ ณที่ใดที่หนึ่งอย่างพร้อมหน้า ขณะนั้นจะเป็นเวลาที่ชีวิตสมบูรณ์ สงบ ปกติ เพราะมีกายกับจิตเต็มร้อยเปรอ์เซ็นต์

ชีวิตหนึ่งๆจึงต้องมีเวลาทำธุรกิจการงานที่เรียกว่า ทำเพื่อส่วนรวม

และควรจะมีเวลาอยู่กับตัวเองอย่างพร้อมหน้าทั้งกายและจิต ซึ่งจะเป็นการให้เวลาแก่ตัวเองอย่างแท้จริง เพราะตัวเองจะได้รับความสุขสงบเย็นด้วยตัวเองชนิดที่ไม่มีใครมาช่วงชิงได้ อวัยวะทั้งหลายของร่างกายก็จะได้ใช้อย่างคุ้มค่าและพัฒนารักษาไว้อย่างมั่นคงแข็งแรงอีกด้วย

ผู้ที่สนใจการเจริญสติ หรือ หรือ เคยภาวนาเป็นพื้นฐานมาบ้างแล้ว การอยู่กับตัวเองด้วยการเจริญภาวนาหรือเจริญสติ จะเป็นการอยู่กับตัวเองที่ครบถ้วนที่สุด การเจริญสติมีหลายวิธี ปัจจุบันนี้มีหนังสือหรือตำราด้านการเจริญสติมากมาย สามารถเลือกหาข้อมูลแล้วทำลองปฏิบัติด้วยตนเอง หรือเวลาที่สถานปฏิบัติธรรมหรือวัดวาอารามใดๆสอนการภาวนาก็ไปร่วมปฏิบัติดูถ้าถูกอัธยาศัยก็นำมาปฏิบัติด้วยตนเองต่อไปสะสมไปเรื่อยๆ เพื่อเตรียมชีวิตให้พร้อมที่จะอยู่กับตัวเองอย่างไม่เร่าร้อนกระวนกระวายหรือหงอยเหงาเศร้าซึม

หรือหากต้องการปฏิบัติการอยู่กับตัวเองแบบง่ายๆ ก็ทดลองหาที่สงบภายในห้องของตนเอง ป่า สวนสาธรณะ หรือ ที่ใดๆที่หนึ่งที่เห็นว่าสงบพอสมควร แล้วนั่งสบายๆอย่างผ่อนคลาย มองไปรอบตัวอย่างผ่อนคลาย จนรู้สึกสัมผัสความสงบได้อย่างเต็มที่แล้วค่อยหลับตาลงปล่อยลมหายใจให้ดำเนินไปตามธรรมชาติไม่กดดัน บังคับหรือปรุงแต่งใดๆ เฝ้าสังเกตการหายใจเข้าออกแบบสบายๆไม่ต้องเพ่งจนเครียดเพียงแต่รู้ว่า เรากำลังหายใจอยู่

นั่งไปเรื่อยๆก็จะรับรู้ได้ถึงความแผ่วเบาของลมหายใจที่ค่อยๆละเอียดลงตามลำดับ จับเบาๆพอดีๆพอดีเหมือนจับลูกไก่น้อยๆไว้ในกำมือ ไม่ค่อยไม่เบา เมื่อลมหายใจเบาลง ร่างกายจะเย็นลงทั่วร่างจะผ่อนคลายเยือกเย็น เลือดลมในร่างกายรู้สึกว่าจะเคลื่อนไวอย่างไม่ติดขัด ความเมื่อยขบเล็กๆน้อยๆก็จะค่อยๆผ่อนคลายลงจนหายสนิท

เมื่อจิตใจจับลมหายใจพอดีๆ ไม่มีเวลาปรุงแต่ ใจยุติการปรุงแต่งเมื่อใด เท่ากับใจได้หยุดพักจากการทำงาน หรือทำงานน้อยที่สุดเท่าที่จำเป็น ใจก็มีโอกาสได้พัก หากทั้งกายและใจได้พักผ่อนพร้อมๆกันอย่างนี้บ่อยๆหรือหากได้พักทุกวันในเวลาที่เห็นว่าว่างจากการงาน ก็จะพบกับชีวิตที่พร้อมหน้าทั้งกายและใจได้ทุกวัน ชีวิตได้พักผ่อนทุกวัน ได้พลังงานทุกวันและได้ความสุขทุกวัน เป็นความสุขที่ไม่ต้องซื้อหาด้วยราคาแพงจากอัครสถานใดๆเพียงแต่เฝ้าดูลมหายใจที่ปลายจมูกดีๆก็จะพบสุขแท้ๆแบบง่ายๆ

© วัดพุทธปัญญา -แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา :: © Copyright 2008 Buddhapanya Temple