วัดพุทธปัญญา

เยือนเพื่อนทุกข์ตอนที่เจ็ด ชีวิตในคุก

ไม่ว่าเรือนจำที่ไหนในโลกนี้ ต่างมีจุดประสงค์ไม่แตกต่างกัน คือการนำผู้กระทำความผิดไปกักขังให้หมดเสรีภาพ เพื่อจะได้รับความทุกข์และสำนึกรู้สึกถึงผลของการกระทำผิดกฎหมายแล้ว กลับเนื้อกลับตัวเป็นคนดี มีความระมัดระวังในการดำเนินชีวิตยิ่งขึ้น แม้ปัจจุบันนี้จะมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อมและกระบวนการฝึกฝนอบรมเพื่อให้ผู้กระทำความผิดได้พัฒนาตนเองในด้านต่างๆไม่น้อย แต่เมื่อพูดถึงการจองจำย่อมเป็นสิ่งที่น่าสะพึงกลัวสำหรับมนุษย์ผู้เป็นเสรีชนทุกคน

วันหนึ่งได้ไปแสดงธรรมตามปกติ แต่ยังพอมีเวลาอีกประมาณหนึ่งชั่วโมงทีเดียว เพราะวันนั้นออกเดินทางเร็ว และบังเอิญสุดๆว่ารถบัสที่เป็นยานพาหนะ วิ่งไปได้อย่างราบรื่นไม่ติดขัดเลย จึงถึงที่หมายเร็วกว่าเวลาที่กำหนดไว้ ศาสนาจารย์ชาวคริสต์ที่ได้มาผูกมิตรกันด้วย กรุณาขออนุญาตฝ่ายรักษาความปลอดภัยนำชมสถานที่คุมขังและบริเวณต่างๆภายในเรือนจำหลายแห่ง

แม้เรือนจำแห่งนี้จะเป็นตึกสูงระฟ้าอยู่กลางมหานครลอสแอนเจลิสเพื่อประหยัดพื้นที่ในการใช้งาน มีสภาพแตกต่างจากเรือนจำเมืองไทยที่เห็นกำแพงสูงล้อมรอบมีสายไฟฟ้าแรงสูงลากผ่านโดยทั่วไป แต่ทุกพื้นที่ไม่มีกลิ่นอายแห่งเสรีภาพเลยแม้แต่น้อย การเดินจากจุดหนึ่งไปยังจุดหนึ่งต้องผ่านประตูเหล็กที่เข้าได้เฉพาะคนที่มีระหัสลับอัตโนมัตเท่านั้น

เมื่อแรกๆไปสอนผู้ต้องขัง ได้นำหนังสือธรรมะภาคภาษาอังกฤษไปแจก ฝ่ายรักษาความปลอดภัยจะตรวจตราแทบจะทุกหน้าและทุกเล่ม เราเองคิดเพียงแต่ว่า หนังสือธรรมะไม่เป็นพิษเป็นภัยแก่ใครๆ น่าจะไปที่ไหนก็ได้ แต่ไม่มีข้อยกเว้นใดๆกับเรือนจำ เพราะเรือนจำคือเรือนจำไม่ใช่สถานศึกษาธรรมะเสรีที่ใครจะศึกษาหรือ่านหนังสือหรือฟังซีดี อะไรก็ได้อย่างเสรี

ใครที่ยังไม่เคยสนใจศึกษาธรรมะ อ่านหนังสือ ฟังซีดี หรือไปวัดวาอารามให้เป็นสุขใจว่างๆก็รีบทำเสียอย่าผลัดวันประกันพรุ่งเพราะวันไหนหมดเสรีภาพ ถึงแม้จะโหยหาอย่างไรก็หาได้ยาก

ฉันนำหนังสือธรรมะภาคภาษาอังกฤษไปสองสามครั้ง ดูเหมือนว่าจะสร้างความหนักใจให้เจ้าหน้าที่รักษาความปลดภัย ภายหลังจึงเข้าไปแบบตัวเปล่ามีเพียงสบงจีวรจริงๆ แม้แต่กุญแจห้องที่ติดกระเป๋าอังสะไปก็ต้องฝากไว้ที่จุดรักษาความปลอดภัย หรือเหรียญยี่สิบห้าเซ็นต์ที่เตรียมไปเสียค่ารถเมล์ก็ต้องฝากไว้ที่จุดรักษาความปลอดภัย แล้วยังตรวจค้นตามตัว อย่างครบถ้วนพร้อมกับต้องกรอกฟอร์มยืนยันว่า ไม่มียาเสพติดหรือสิ่งผิดกฎหมายใดๆเข้าไปแทบจะทุกครั้ง ทั้งๆที่ได้ให้ข้อมูลประวัติไปอย่างครบถ้วนแล้ว

การที่ศาสนาจารย์ชาวคริสต์ได้นำชมเรือนจำ ต้องผ่านประตูต่างๆมากมายได้นำไปชมห้องอเนกประสงค์ซึ่งตั้งอยู่บนชั้นเก้าทั้งของฝ่ายชายและฝ่ายหญิงซึ่งแยกกันเด็ดขาด มีโรงอาหาร มีโต๊ะเก้าอี้วางไว้สำหรับรับประทานอาหารแบบโรงอาหารรวมโดยทั่วไป รอบๆโรงอาหารเป็นสถานที่ออกกำลังกายมีอุปกรณ์การออกกำลังกายวางอยู่มากมาย

เมื่อผู้ต้องขังมารับประทานอาหารก็จะออกกำลังเสียก่อนหรือ หลังรับประทานแล้วมาออกกำลังได้ มีโทรทัศน์จอใหญ่ที่ผู้ต้องขังชมกีฬาหรือดนตรีได้ในเวลาที่กำหนด ดูไปคล้ายๆสโมสรที่ผู้ต้องขังมาพบปะสังสรรค์ผ่อนคลายกันได้ในบางเวลา เมื่อสอบถามผู้ต้องขังดูแล้วก็บอกว่า ส่วนมากจะให้ดูกีฬาและดนตรี หากมีการถ่ายทอดสดกีฬาดังๆนัดสำคัญๆที่คนอเมริกันชอบจะอนุญาตให้ชมกันอย่างจุใจ

มีตู้โทรศัพท์สาธารณะให้โทรฯติดต่อหาญาติมิตรได้ ตามเวลาที่กำหนดและมีการตรวจสอบข้อความที่โทรศัพท์ออกไปอย่างถี่ถ้วนไม่ทางตรงก็ทางอ้อมเพราะกฎของเรือนจำนั้นผู้คุมทุกคนที่ทำหน้าที่ควบคุมย่อมมีอำนาจเด็ดขาดที่จะติดตามความเคลื่อนไหวของผู้ต้องขัง ทุกย่างก้าวหากเกิดเหตุการณ์อันส่อไปในทางไม่สงบจะต้องดำเนินการอย่างเด็ดขาด

ห้องพักของนักโทษเป็นห้องเล็กๆอยู่ห้องละหนึ่งคน กว้างยาวพอจะนอนได้ นักโทษชายคนหนึ่งท่าทางอารมณ์ดีมาก มีความคิดเชิงบวกสูงมองโลกในแง่ดี คล้ายๆกับผู้เข้าถึงธรรมได้เล่าถึงชีวิตประจำวันให้ฟังว่า จะตื่นนอนตั้งแต่ตีสี่ ตื่นนอนแล้วก็สวดมนต์ ทำสมาธิ เจริญภาวนา มีเวลาก็ท่องสวดมนต์ พอเวลา 6.30 น.ทางเรือนจำก็จะเลี้ยงอาหารเช้า เมื่อทานอาหารเช้าแล้ว จะออกกำลังหรือ่านหนังสือหรือภาวนาได้ตามอัธยาศัย

ผู้ต้องขังชายชาวอเมริกันคนนี้พูดต่อไปว่า ผมมีความรู้สึกขณะนี้ว่า ผมได้มาปฏิบัติภาวนาเข้มข้นทั้ง ภาคฝึกฝน ทฤษฎีและชีวิตจริง เป็นการฝึกฝนที่ได้ผลมาก ผมคิดเสมอว่า ห้องพักของผมน้อยๆนี้คือ คือกุฏิหลังน้อยในวัดแห่งหนึ่ง ผมอยู่กับปัจจุบัน ไม่ปล่อยใจให้ท่องเที่ยวไปไหน ผมอยู่อย่างมีความสุขทุกเวลานาที ไม่กระวนกระวาย แม้เสีรีภาพภายนอกจะหมดไป แต่เมื่อผมคิดเสียใหม่ว่า ผมกำลังมาภาวนา สถานที่นี้ก็สะดวกมากแห่งหนึ่ง เพราะมีที่อยู่ มีอาหารรับประทานเพื่อยังชีพอย่างไม่ต้องกังวล จิตใจของผมมีเสรีที่จะกอบโกยความสงบมากมายเพียงใดก็ได้

ชาวอเมริกันสูงอายุคุยด้วยรอยยิ้มที่เปี่ยมสุขจากภายในจริงๆ เขาได้พบธรรมในเรือนจำแน่เลย เขามองเรือนจำเป็นวัดไปเพราะใจของเขาสงบมีเสรี ความคิดแบบนี้เป็นความคิดเฉพาะตัวที่ต้องสะสมทางธรรมเป็นเวลาไม่น้อย พอถึงเวลาคับขันที่ต้องเป็นทุกข์ ก็อยู่ได้อย่างไม่เป็นทุกข์

เรื่องแบบนี้บอกกล่าวกันได้รู้เรื่องเข้าใจ แต่การทำใจให้เข้าถึงสันติสุขทุกขณะเป็นอิสรภาพจากความหวดกลัววิตกกังวลนั้นเป็นเรื่องที่ต้องฝึกฝนอย่างมากทีเดียว เพราะเมื่อใจขาดธรรมะเสียแล้วแม้ได้รับเสรีภาพอย่างล้นเหลือเพียงใด ก็ไม่เห็นค่าของเสรีภาพ ซ้ำร้ายหลายคนกลับนำเอาเสรีภาพนั้นไปทำผิด พูดผิด คิดผิด จนกายและจิตหมดอิสระไปในที่สุด

ฟังผู้ต้องขังคนนี้แล้วชื่นใจจริงๆที่มีคนแบบนี้อยู่ในโลกและมีอยู่ในคุกที่ใครๆก็พากันอึดอัดขัดเคือง แต่ท่านผู้นี้ได้รับแสงสว่างทางธรรมชำแรกความอึดอัดทุกข์ทนออกไปได้อยู่อย่างสบาย ดังคำที่กล่าวกันว่า ความสุข ความทุกข์อยู่ที่ใจมิใช่หรือ หากยึดถือก็เป็นทุกข์ไม่ผ่องใส เมื่อปล่อยวาง สงบสะอาด สว่างที่กลางใจ พบทุกข์ใด ไม่หวั่น สุขสันต์จริง

เมื่อถามว่าศึกษาธรรมะจากไหนมาก่อน ก็เล่าให้ฟังว่า เคยไประเทศไทย เคยศึกษาธรรมะของหลวงพ่อชา ตอนนี้ก็มีหนังสือธรรมะของหลวงพ่อชาที่เป็นภาษาอังกฤษพกติดตัวเสมอและแบ่งให้ผู้ที่สนใจอ่านด้วยและมีเพื่อนๆที่คิดแบบนี้อยู่สามสี่คนที่อยู่ในแดนเดียวกัน หากมีเวลาก็จะได้มาพบปะกันเสมอและนำประเด็นธรรมมาแลกเปลี่ยนกันอยู่เป็นประจำ

เวลาสนทนาธรรมจึงได้ผู้ต้องขังสองสามท่านนี้เป็นหัวขบวนในการนำเสนอหัวข้อธรรมที่จะสนทนาทุกวันพุธ

ท่านผู้นี้ยังกล่าวต่อไปว่า ตอนนี้ผมฝึกฝนชีวิตการอยู่วัดได้อย่างเต็มที่ เมื่อผมออกไปจากที่นี้แล้วต้องบวช อาจจะไปบวชที่วัดอภัยคีรีที่ลูกศิษย์อาจารย์ชาเผยแผ่ธรรมะอยู่ และหากบวชได้นานรู้ธรรมะมากขึ้นอยากจะไปสร้างวัดในเม็กซิโกสักแห่งเพราะยังไม่มีวัดในพระพุทธศาสนา

ฟังผู้ต้องขังคนนี้แล้วต้องพลอยชื่นใจไปด้วย แม้เขาจะติดคุกหมดิสรภาพกาย แต่จิตใจที่เขาใฝ่ในกุศลธรรมไม่มีใครกักขังจิตใจอันใสสะอาดเปี่ยมด้วยความคิดที่เป็นกุศลของเขาได้ ก่อนจะอำลากันได้กล่าวอวยพรว่า ขอให้อยู่กับความจริงอย่างมีความสุขสงบในในปัจจุบัน ที่นี่และเดี๋ยวนี้ และขอให้ความฝันที่จะได้บวชเป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนาได้เผยแผ่ธรรมะในประเทศเม็กซิโกเป็นความจริงโดยเร็ว

เขายกมือขึ้นไหว้รับพรและก้มศรีษะลงด้วยความนอบน้อมสงบสุภาพด้วยใบหน้าที่อิ่มบุญยิ่ง เป็นบุญที่เกิดจากการภาวนา ที่ปฏิบัติได้ทุกหนทุกแห่งไม่มีข้อจำกัด ท่านผู้นี้เป็นพยานในพระธรรมได้จริงๆว่า พระธรรมของพระพุทธเจ้า ใครก็ปฏิบัติได้ที่ไหนก็ย่อม ให้ผลเป็นความสุขสงบเย็นเหมือนกันไม่จำกัดกาลเวลาและสถานที่ หรือเรียกว่า พระธรรมเป็นอกาลิโก นั่นเอง

ต่อฉบับหน้า เยือนเพื่อนทุกข์ตอนที่ 8

© วัดพุทธปัญญา -แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา :: © Copyright 2008 Buddhapanya Temple