การทำบุญ คือ วิธีการฝึกตนเองทางพระพุทธศาสนาอีกแบบหนึ่ง ที่พุทธศาสนิกชน ปฏิบัติกันอยู่โดยทั่วไป ความคิดทำบุญเกิดขึ้นเมื่อไร ความรู้สึกดีๆ มีความสุขก็เกิดติดตามความคิดเหล่านั้นมาทันที การทำบุญให้ถูกต้องตามหลักพระพุทธศาสนาแต่ละครั้งเท่ากับเป็นการปฏิบัติธรรมตามหลักพระพุทธศาสนาอย่างครบถ้วนคือ การไม่ทำบาปทั้งปวง การทำความดีให้ถึงพร้อม และการชำระจิตให้บริสุทธิ์ การทำบุญจึงเป็นการทำที่คุ้มค่า เพราะทำเรื่องเดียว ครั้งเดียว มีผลอื่นๆ ตามมามากมาย
หลักการทำบุญที่ทำกันโดยทั่วไป 3 ประการคือ การให้ทาน การสมาทานศีล และการเจริญภาวนา
- การให้ทาน การทำบุญด้วยการให้ทาน เช่น การทำบุญตักบาตร การบริจาคเงินช่วยเหลือบุคคล องค์กรการกุศล หรือ วัดวาอาราม เป็นกิจกรรมที่พุทธศาสนิกชนทำกันอยู่เป็นประจำแล้ว แต่การให้ทานอีก 2 ประการก็ควรทำคู่กันไปด้วย การให้ทานอีก 2 ประการนั้นคือ การให้อภัย และการให้ธรรมะ วิธีทำบุญแบบนี้ก็คือ ไม่จองเวรใคร ไม่กล่าวร้าย หรือ ไม่ทำร้ายใคร แม้การให้ธรรมะจะหมายถึง การให้คำแนะนำที่ดีแก่ผู้ที่สมควรรับ แต่การให้ธรรมะที่สำคัญกว่านั้น คือ การมีชีวิตอยู่ด้วยธรรมะให้คนที่ต้องการดำเนินชีวิตโดยธรรมวิถีได้เห็นเป็นตัวอย่าง เมื่อได้เห็นความเจริญจากตัวอย่างนั้นแล้ว ตั้งใจปฏิบัติตาม นับเป็นบุญอย่างยิ่ง ดั่งคำกล่าวที่ว่า ทำให้ดู อยู่ให้เห็น เย็นให้สัมผัส
- การสมาทานศีล คือ การตั้งใจละเว้นจากการทำชั่วที่จะก่อเวรก่อภัยแก่คนอื่น หรือ สัตว์อื่นไม่จบสิ้น การตั้งอยู่ในศีล คือ ไม่ปล่อยใจให้โกรธใครๆ ไม่พยาบาทใคร ไม่คิดปองร้ายใคร ไม่กล่าวคำใส่ร้ายแก่ใคร ไม่ทำร้ายใคร รักษากาย วาจา และใจให้ปกติ เพราะคำว่า ศีล แปลว่า ปกติ เพราะเมื่อกาย วาจา และ ใจ ปกติ จะไม่คิดร้ายใคร ไม่กล่าวร้ายใคร ไม่ทำร้ายใคร กาย วาจา และใจ ของตนก็เป็นสุข สังคมก็ร่มเย็นเป็นปกติสุข เป็นสังคมดีที่ปลอดจาก ฆาตกร โจรผู้ร้าย และปลอดจากคนติดเหล้าติดยา เมื่อคนรักษาศีล ศีลก็รักษาคน
- การภาวนา คือ การเพิ่มสิ่งที่มีคุณค่าและการพัฒนาจิตใจให้ปกติ สะอาด สว่าง สงบ ไม่หวั่นไหว บริสุทธิ์ อ่อนโยน ตื่นตัว ว่องไว รักษาใจให้ปกติ เพื่อความพร้อมที่จะทำงานทางกายและจิตทุกชนิดอย่างมีประสิทธิภาพ เมื่อจิตดีการทำ การพูดก็จะดีตามไปด้วย การบำเพ็ญบุญด้วยการเจริญภาวนา เป็นการทำบุญที่ประหยัดทั้งเงินทองและเวลา เป็นการทำบุญที่ทำได้ทุกหนทุกแห่งไม่มีข้อจำกัด คนทุกเพศทุกวัยต้องการมีชีวิตอย่างสงบร่มเย็น พึงบำเพ็ญด้วยการเจริญภาวนาเถิด
ขอให้ทราบไว้อย่างหนึ่งว่า ทุกคนเกิดมาด้วยอานุภาพของบุญ บุคลิกภาพของคนที่เกิดมา รูปร่างหน้าตา สุขภาพกาย สุขภาพจิต ความมั่นคงทางเศรษฐกิจของแต่ละคนหรือแต่ละครอบครัว ล้วนมีผลมาจากบุญทั้งสิ้น บุญเปรียบเหมือนเสบียงเดินทาง ไม่มีใครทราบได้ว่า เสบียงเดินทางที่มีอยู่ทุกวันนี้จะสิ้นสุดลงเมื่อไร การหมั่นทำบุญ การสะสมบุญตามความสะดวกอย่างถูกต้องตามหลักพระพุทธศาสนา ล้วนเป็นการมีชีวิตอย่างไม่ประมาท พระพุทธเจ้าตรัสว่า คำว่า บุญ เป็นชื่อของความสุข เธอทั้งหลายจงอย่ากลัวบุญเลย การสั่งสมบุญนำความสุขมาให้ เมื่อเข้าใจชัดว่า บุญ คืออะไร จะทำบุญอย่างถูกต้องทำอย่างไร บุญทั้งหลายที่ทำลงไปอย่างถูกต้องย่อมนำความสุขมาให้อย่างแท้จริง
วัดพุทธปัญญา เมืองโพโมน่า รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา
วันที่ 29 มกราคม 2563 เวลา 5.00 น.
ดร.พระมหาจรรยา สุทฺธิญาโณ
