เมื่อมีปัญหา
เชื่อว่าทุกคนที่เกิดมาเป็นมนุษย์ล้วนเคยเจอปัญหากันมาแล้ว และจะต้องพบปัญหากันอีกไปจนกว่าจะจากโลกนี้ไป แต่หากนำเอาปัญหาที่เคยผ่านมาแล้วมาทบทวนก็จะพบว่า ปัญหาทุกอย่างมีทางแก้และมีทางออก
เสมอ ส่วนแก้ปัญหาแล้วปัญหานั้นจะหมดไปเสร็จสิ้นเด็ดขาดหรือยังหลงเหลืออยู่ นั่นก็คือการแก้ปัญหาที่มีผลออกมาแล้ว
ในฐานะที่เป็นมนุษย์เบาหวานคนหนึ่งที่เคียงคู่อยู่กับเบาหวานมาอย่างยาวนาน ดูทีท่าเหมือนความรักของเราจะหวานชื่นขึ้นเรื่อยๆ จากร้อยกว่าจุด ถึงสองหรือสามร้อย สูงสุดเคยสูงถึง 700 จุด นับว่า รักกันแทบตายรือใจจะขาดเลยทีเดียว จึงอยู่ในฐานะแก้ปัญ
หาเบาหวานอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน
สิ่งที่เป็นหัวใจของการแก้ปัญหาเบาหวานคือสติ ต้องคอยเตือนตนเองเสมอว่า ของหวานจากน้ำตาล หรือแป้งคาโบไฮเดรดต้องห่างไกล แม้ของหวานจากผลไม้ก็ต้องห่าง-
ไกล แม้จะต้องฉันบ้างเพื่อฉลองศรัทธาต้องตระหนักเสมอว่า เราคือผู้ป่วยเบาหวาน สติจึงสำคัญที่สุด
นอกจากระวังความหวานจากแหล่งต่างๆ แล้ว การออกกำลังควบคู่กันไปก็สำคัญมาก หากไม่ยุ่งงานชนิดติดพันจริงๆ ต้องเดินออกกำลังให้ได้อย่างน้อยหนึ่งหมื่นก้าวหรือห้าไมล์ขึ้นไป
นี่ก็เป็นวิธีหนึ่งของคำขวัญที่ว่าปัญหาทุกอย่างมีทางแก้
อาตมาเคยฟังอาจารย์สมทรง บุญญฤทธิ์ อดีตอาจารย์สอนวิชาภาษาไทยและวิชาพระพุทธศาสนาโรงเรียนสามเสนวิทยาลัยได้อธิบายเศียรของพระพุทธรูปไว้อย่างน่าฟังว่า เวลาเรากราบพระพุทธรูป มองพระพักตร์ของพระองค์ที่อิ่มเอิบเบิกบานและมองไปถึงพระเศียรจะเห็นว่ายอดของพระเศียรนั้นจะมีพระเมาลีแหลม รอบๆ พระเศียรจะเป็นพระเกศหรือพระเกศากลมๆๆ ซึ่งอาจารย์อธิบายความหมายว่า พระเกศกลมๆ นั้นเป็นสัญญลักษณ์สื่อถึง ปัญหา ส่วนพระเมาลีหรือพระโมลีที่แหลมขึ้นไปนั้นหมายถึงพระปัญญาคุณของพระพุทธเจ้า
เวลาที่เราตั้งใจกราบพระพุทธรูปด้วยจิตใจที่สงบเสมือนจะได้ยินพระสุรเสียงของพระพุทธเจ้าตรัสกับเราผู้กำลังก้มกราบว่า เมื่อใดที่มีปัญหา จงใช้ปัญญาแก้เถิด หรือถ้าทำความรู้สึกซึ้งๆ จะได้ยินพระสุรเสียงที่เปี่ยมด้วยพระเมตตาอันอบอุ่นว่าเมื่อมีปัญหาใช้ปัญญาแก้นะลูกนะ
คำอธิบายตรงนี้สำคัญมากทีเดียว สิ่งที่จะแก้ปัญหาดีที่สุดคือปัญญาเพราะใช้ปัญญาแก้ปัญหาแล้ว ไม่มีผลข้างเคียงแต่ประการใด แต่วิธีการอื่นๆ นำมาแก้ปัญหาแล้วยังมีผล
ข้างเคียงตามมา
ถ้าติดตามข่าวการแก้ปัญหาชีวิตทางสื่อสารและโซเชียลมีเดียตอนนี้ เมื่อมีปัญหาหนัก คนนิยมฆ่าตัวตายกันมากขึ้น แต่เมื่อแก้ปัญหาแล้วปรากฏว่ามีปัญหาตามมาเสมอ เช่น ชาวนาเป็นหนี้ฆ่าตัวตายหนีหนี้ กลายเป็นว่า พ่อบ้านฆ่าตัวตายไปแล้วแต่ลูกเมียต้องหาเงินปลดหนี้ต่อไป
ช่วงหลังๆ คนฆ่าตัวตายรอบคอบมากขึ้น เวลาจะฆ่าตัวตายมักจะกินยาพิษให้ตายกันแบบยกครอบครัวไม่ต้องมีใครเหลือให้เผชิญทุกข์ต่อ แต่เพื่อนบ้านที่อยู่ข้างหลังต้องจัดการงานศพและเรื่อวราวต่างๆ กันอีก เป็นอันว่าแม้ตายไปแล้วแต่ใช่ว่าปัญหาจะหมดไปตามผู้ตาย แต่ยังมีปัญหาค้างคาอยู่ให้คนอื่นต้องแก้ต่อไปเสมอๆ
นักโทษรายหนึ่งติดคุกมาสิบกว่าปี เพิ่งจะออกจากคุกมาเมื่อเดือนพฤษภาคมนี่เอง ออกจากคุกแล้วไม่รู้ว่าจะทำมาหากินอะไร ไม่ใช้ปัญญาไตร่ตรอง มุ่งหน้าค้ายาบ้าแสนกว่าเม็ด คาดว่าทำงานครั้งเดียวรวย มีกินมีใช้ไปตลอดชีวิต แต่ไปไม่รอดถูกตำรวจจับได้คงต้องเข้าไปทำมาหากินในคุกไม่ต่ำกว่าสามสิบ หรือห้าสิบปีอีกเป็นแน่แท้
นี่คือการแก้ปัญหาตามสัญชาตญาณแห่งการอยู่รอดเท่าที่คิดได้โดยยังไม่ใช้ปัญญา
อีกรายหนึ่งเด็กอายุสิบสามปี พ่อทิ้งให้อยู่กับแม่กับพี่น้องอีกเจ็ดคนในแหล่งเสื่อมโทรมของกรุงเทพฯ ไปโรงเรียนถูกเพื่อนดูถูกหยามหมิ่นว่าเป็นลูกคนจนไม่มีพ่อ รู้สึกน้อยเนื้อต่ำใจกลับมาบ้านปรึกษากับแม่ๆ จึงสอนว่าลูกเอ๋ย ถึงเรายากจนก็ไม่ต้องท้อถอย เมื่อเราจนเราต้องทำงานสุจริตหาเงินให้หายจน
แม่ไม่สอนลูกเปล่าๆ แต่ทำขนมให้ลูกมานั่งขายตามฟุตบาท ขายเรื่อยไปแปลงคำหมิ่นเหยียดหยามให้เป็นพลังฮึดสู้ ไม่นานเด็กคนนั้นและแม่ก็มีเงินกินขนมกินข้าวซื้ออุปกรณ์การเรียนที่จำเป็น
ฝ่ายแม่ก็ไม่ยอมแพ้ชีวิต ทำงานหนักทำงานมากชวนลูกๆ ลุยงานไม่ท้อแท้ นับว่าเป็นยอดคุณแม่จริงๆ เป็นแม่พิมพ์ตัวจริงเสียงจริงที่พิมพ์ลูกดีมีคุณธรรมออกมาสู่สังคม
จนอยู่มาวันหนึ่ง มีคนไปซื้อขนมเด็กคนนี้แล้วนำมาลงเฟซบุ๊ค ใครๆ ก็สงสารพากันมาซื้อขนมอุดหนุนกันอย่างอุ่นหนาฝาคั่ง บางคนซื้อขนมสิบห่อทิปเงินให้สามพันรางวัลความดีและขยัน ตอนนี้มีเงินหลายหมื่นบาทเก็บฝากธนาคารไว้ หวังว่าคงจะเป็นทุนของครอบครัวที่มีแม่ดีนำลูกทำมาหากินให้เจริญรุ่งเรืองต่อไป
นี่คือตัวอย่างของการใช้ปัญญาแก้ปัญหาที่ไม่มีผลข้างเคียงอันจะสร้างปัญหาต่อไป ตรงกันข้ามมีแต่จะเจริญก้วหน้ายิ่งๆ ขึ้นไป
เมื่อเผชิญปัญหาทุกครั้งอย่าลุกลี้ลุกลนแก้ปัญหาด้วยอารมณ์ชั่ววูบ แต่จะแก้ปัญหาด้วยปัญญาพิจารณาอย่างถ้วนถี่ แล้วปัญหานั้นจะหมดไปอย่างไม่เหลือเชื้อให้แก้อีก แต่ปัญหาจะกลายเป็นปุ๋ยแห่งความเจริญก้าวหน้าเข้ามาแทนที่ ขอเป็นกำลังใจให้ทุกคนที่กำลังเผชิญปัญหา จงพบทางสว่างที่ออกจากปัญหาอันแสนยากลำบากด้วยความปลอดภัยเถิด
วันอังคารที่ 30 มิถุนายน 2558
เวลา 10:52 น.
วัดพุทธธรรมเมืองวิลโลบรูค อิลลินอยส์
ดร.พระมหาจรรยา สุทฺธิญาโณ
เจ้าอาวาสวัดพุทธปัญญา, วัดพุทธธรรมและวัดลอยฟ้า
www.buddhapanya.org & www.skytemple.org
