ทุกสังคมย่อมมีทั้งคนดีและคนชั่วปะปนกันไป แต่ทุกคนในสังคมมีความปรารถนาที่จะพบคนดี อยู่กับคนดี มีคนดีเป็นคู่ครอง เดินทางกับคนดี ทำงานกับคนดี เคารพกราบไหว้คนดี มีเพื่อนเป็นคนดี หลวงพ่อพุทธทาสกล่าวว่า “คนดี ดีกว่าทุกสิ่งทุกอย่าง เพราะสิ่งดีๆ ทั้งหลายล้วนถูกสร้างขึ้นมาจากคนดี”
แต่ทว่า นิยามแห่งคนดีนั้นแตกต่างกันออกไปตามความเชื่อ และเหตุปัจจัยอีกมากมายหลายอย่าง บางทีคนหนึ่งดีในสายตาคนหนึ่ง แต่อาจจะถูกมองว่า ไม่ดีในสายตาของอีกคนหนึ่ง ในที่นี้จะกล่าวถึงลักษณะของคนดีตามที่พระพุทธเจ้าสอน ซึ่งมีลักษณะเด่นที่ปรารถนาที่จะเป็นคนดี ปฏิบัติกันได้ และสัมผัสกันได้
- มีศรัทธา หมายถึง มีความมั่นคงในสิ่งที่ตนกำลังคิด ทำ และพูดอยู่ คำนี้มักจะใช้ในทางศาสนา ใครนับถือศาสนาใด ก็มีความมั่นคงในศาสนานั้น สำหรับคนที่เป็นพุทธศาสนิกชน ก็ต้องมั่นคงในการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ในการกระทำ ยอมรับผลทุกอย่างที่เกิดจากการกระทำด้วยความมั่นใจ เพราะทุกคนเป็นเจ้าของผลผลิตจากการกระทำ การพูด และการคิดของตน
- มีหิริ หมายถึง ความละอายต่อการทำชั่ว พูดชั่ว และคิดชั่วโดยไม่จำกัดกาล ไม่จำกัดสถานที่
- มีโอตตัปปะ มีความเกรงกลัวต่อบาป เกรงกลัวต่อผลร้ายที่ตนได้กระทำบาป เป็นคนกล้าหาญในทุกที่ ทุกกาล และทุกอย่าง แต่ไม่กล้าทำบาป
- เป็นพหูสูต เป็นคนที่ฟังมาก ศึกษามาก ผ่านการฝึกฝนตนเองมาก มี ประสบการณ์มาก มีความคิดต่างๆ สุขุมลุ่มลึก ใฝ่เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ เสมอ มีความสุขกับการศึกษาเรียนรู้ ไม่เคยอิ่มด้วยการเรียนรู้
- เป็นผู้มีความขยันหมั่นเพียรอย่างแรงกล้า ต่อการศึกษา การฝึกฝนตนเอง และการทำมาหากินอย่างสุจริต ซื่อสัตย์สุจริตต่อตน ต่อคน ต่องาน ต่อบ้านเมืองที่ตนอาศัย ต่อคนรอบข้าง เพื่อความสำเร็จและสงบสุขของตนและผู้อื่น
- มีสติมั่นคง หมายถึง เป็นผู้มีความรู้สึกตัวทั่วพร้อม ทุกครั้งที่มีการเห็น การฟัง การดมกลิ่น การลิ้มรส การถูกต้องสัมผัส และจิตใจที่กำลังคิด รับรู้ รูป เสียง กลิ่น รส สิ่งที่กระทบสัมผัสและสิ่งที่เข้ามาสู่ใจ ด้วยความรู้สึกตัวทั่วพร้อม มั่นคง ไม่ปล่อยใจให้ไหลไปตามสิ่งที่มากระทบกระทั่งจนต้องสะเทือนใจ
- มีปัญญา เครื่องคัดกรอง สิ่งที่เข้ามากระทบ ทางตา หู จมูก ลิ้น กายใจ ด้วยความแยบคาย แล้วตัดสินใจนำมาพิจารณาดำเนินการต่อหรือจะหยุดเสียเพียงแค่นั้น คนไทยมักจะพูดว่า เวลา ทำ พูด หรือ คิดสิ่งใด ต้องใช้สติปัญญาเสมอ ธรรมะทั้ง 2 ประการนี้ต้องใช้คู่กันในชีวิตประจำวัน
หลักธรรมทั้ง 7 ประการนี้ คือ วิถีแห่งคนดี เวลาได้พบได้เจอใครที่แสดงบุคลิกภาพออกมาผ่านสิ่งเหล่านี้ ก็อุ่นใจได้ว่า กำลังพบคนดี กำลังสนทนากับคนดี กำลังอยู่กับคนดี กำลังทำงานกับคนดี และสิ่งดีๆ ก็จะไหลเข้ามาสู่ชีวิตอย่างไม่ขาดสาย ปรารถนาจะได้สิ่งดีไม่มีทางเป็นอย่างอื่น ต้องทำดีตามวิถีแห่งคนดีนี่เอง ขอให้คนดีทั้งหลายจงมีความสงบสุขในวิถีที่ถูกต้องนั้นทุกท่านทุกคนเทอญ
วันที่ 6 ธันวาคม 2561 เวลา 4.42 น.
วัดพุทธปัญญา เมืองโพโมน่า รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา
ดร.พระมหาจรรยา สุทฺธิญาโณ
